Διδακτορική Διατριβή για τις Πρέσπες : Σχηματίζοντας τη λίμνη: εμπειρία και διαμεσολάβηση του τοπίου στις Πρέσπες

Αντικείμενο της συγκεκριμένης διδακτορικής διατριβής είναι οι διαφορετικές εννοιοδοτήσεις, αναπαραστάσεις αλλά και τοπικές αντιλήψεις του σύγχρονου τοπίου στις Πρέσπες. Οι λίμνες των Πρεσπών, στα σύνορα της Ελλάδας, της Αλβανίας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας, υγρότοπος διεθνούς σημασίας, διασυνοριακό πάρκο από το 2000 αλλά και υποψήφια θέση για τον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς λόγω των βυζαντινών μνημείων της, έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια ως μια συμβολική ‘νησίδα’ φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς στη
Νοτιανατολική Ευρώπη. Αυτή η αξιακή σημασιοδότηση της περιοχής ως «κιβωτού» του φυσικού πλούτου και του μνημειακού παρελθόντος, αρθρώνεται κατ’ εξοχήν μέσα από την εννοιολογική σύλληψη του τοπίου ως συμβολικού κεφαλαίου και εμπεδώνεται μέσα από τη συνειρμική του ταύτιση με την αισθητική της φύσης και της μνημειακότητας η οποία αναπαράγεται μέσω της διαδεδομένης πλέον, –από τα έντυπα αφιερώματα και τα τουριστικά φυλλάδια, έως τα τηλεοπτικά ντοκυμαντέρ και το διαδίκτυο– «εικονογραφίας» της περιοχής. Παρά την προβολή ωστόσο, των Πρεσπών ως εναλλακτικού τουριστικού προορισμού και ‘νησίδας κληρονομιάς’ διεθνούς σημασίας, οι εδραιωμένες έως και τις πρόσφατες δεκαετίες μετεμφυλιακές συνθήκες κοινωνικο-πολιτικής απομόνωσης και περιθωριακότητας και τα περιοριστικά, επιφανειακά και θραυσματικά εννοιολογικά σχήματα που έχουν επικρατήσει καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη πρόσληψη του χώρου. Η επιτηρούμενη μεθοριακότητα της περιοχής, η κυριαρχία των εθνοκεντρικών ή εθνικιστικών αφηγήσεων, και οι αγκυλώσεις του επιστημονικού και του επίσημου, κανονιστικού λόγου, άφησαν ελάχιστα περιθώρια για ευρύτερες χωροχρονικές προοπτικές ή βαθύτερες, ανθρωποκεντρικές ερμηνείες και απέκλεισαν τις μνήμες του πρόσφατου παρελθόντος, τις εμπειρίες, τη καθημερινότητα και τον υλικό πολιτισμό των κατοίκων και των τοπικών κοινοτήτων. Η συγκεκριμένη έρευνα, χρησιμοποιώντας αναλυτικά εργαλεία από τα διεπιστημονικά πεδία του υλικού πολιτισμού και της πολιτισμικής / κοινωνικής θεωρίας του χώρου, και συνδυάζοντας την εθνογραφική επιτόπια έρευνα με αρχειακό υλικό και διαφορετικά μέσα καταγραφής, ανιχνεύει πολλαπλές διαστάσεις της χωρικότητας και της υλικής και συμβολικής διαμόρφωσης του σύγχρονου τοπίου από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και σήμερα. Εξετάζει ερμηνευτικά την εννοιολογική και ιδεολογική κατασκευή του επίσημου, τοπογραφημένου χώρου καθώς και τη συγκρότηση του τοπίου ως αισθητικού αντικειμένου και συμβολικού κεφαλαίου μέσα από συγκεκριμένες πρακτικές διαμεσολάβησης και αναπαραστατικά μέσα. Επιχειρεί, παράλληλα, να προσεγγίσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του βιωματικού χώρου της άμεσης, καθημερινής αντίληψης και εμπειρίας των ίδιων των κατοίκων της περιοχής έτσι όπως έχει διαμορφωθεί μέσα από τις υλικές, παραγωγικές πρακτικές, τις μνημονικές αναφορές και τις κοινωνικές σχέσεις. Προτείνεται τέλος, πέρα από τις συμβατικές στατικές, επιφανειακές και ταξινομικές προσεγγίσεις, ένας επαναπροσδιορισμός του τοπίου ως ζωτικού πεδίου ρευστών και δυναμικών συσχετισμών, το οποίο διαμορφώνεται μέσω μιας διαρκούς διαλεκτικής ιδεολογικού ανταγωνισμού και κοινωνικής διαπραγμάτευσης, βιωμένης εμπειρίας και υλικής μεταμόρφωσης.

Την διδακτορική διατριβή μπορείτε να την βρείτε εδώ :: http://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/27214